Posty

Wyświetlanie postów z sierpień, 2021

Budowa słońca

1. Budowa słońca Przyglądając się słońcu przez szkło zaciemnione dostrzega­ my jego postać kulistą. Obserwacja astronomiczna pozwala nam wyznaczyć rozmiary, masę i odległość słońca. Znaleziono następujące liczby: Średnica słońca: 109 średnic ziemskich. Średnica pozorna: od 31' 32" (1 lipca) do 32' 36" (1 stycz­nia). Objętość: 1 310 000 objętości ziemi. Średnia gęstość w stosunku do gęstości wody: 1,4. Średnia odległość od ziemi 149 500 000 kilometrów. Słońce składa się z pewnej liczby półśrodkowych powłok o różnorodnym składzie. Zgodnie z wynikami najnowszych ba­ dań przyjmujemy następujące składowe powłoki: 6 1. Fotosfera, masa przypuszczalnie całkowicie płynna, naj­znaczniejsza część składowa słońca. Najwewnętrzniejsza warstwy tej składowej słońca posiadają temperaturę wynoszącą przybliżeń­ nie 6 000 do 8 000 stopni; wewnętrzne części masy mają, praw­dopodobnie, znacznie wyższą temperaturę, szacowaną na wieletysięcy stopni. 2. Atmosfera względnie płytka, złożona z

Ruch wirowy słońca

  Ruch wirowy słońca. Obserwacje plam doprowadziły do wniosku, że słońce wi­ruje dokoła swej osi. W istocie, widujemy plamy, pojawiające się na jednym z brzegów tarczy, przechodzące poprzez tarczę w kie­runku ku przeciwległemu brzegowi, którego dosięgają po upływie przybliżenie dwóch tygodni; następnie plamy kryją się i po­nownie po upływie dwóch tygodni zjawiają się w tern samem miejscu na brzegu tarczy, jak poprzednio. Współcześnie z ruchem wirowym słońce posiada również ruch postępowy, wiodąc za sobą cały orszak planet; punkt na niebie, ku któremu słońce dąży, nie jest jeszcze dokładnie wy­znaczony; punkt ten zwie się apeksem. Szybkość biegu słońca w przestrzeni obliczają na 20 kilometrów na sekundę

Promieniowanie słońca

  Promieniowanie słońca. Światło słoneczne pochodzi z promieniowania słońca. Świa­tło to zawiera, obok promieni świetlnych, które oddziaływają na naszą siatkówkę oka, jeszcze promienie niewidzialne, zwane nadfiołkowymi (inaczej promienie o krótkiej fali), na które wrażliwą jest płytka fotograficzna, oraz promienie ciemne, nad czerwone, również niewidzialne, pod których wpływem rtęć w termometrze wznosi się. Ostatnio wymienione promienie są pospolicie zwane również cieplnymi', wszelako, w istocie rzeczy, wszystkie promie­ nie słoneczne są cieplne, w mniejszym tylko stopniu, nie wyłą­czając promieni nadfiołkowych, pomimo, że ich zdolność ogrze­wania jest nader słaba Ogół promieniowania słonecznego charakteryzuje się przez tak zwaną stałą słoneczną. Jest to ilość ciepła, oceniana w ma­łych kaloriach, którą otrzymuje w ciągu jednej minuty powierzch­nia centymetra kwadratowego, gdy na nią padają prostopadle promienie słoneczne w doskonale przezroczystej atmosferze. Wiel­kość tej stałej

Ziemia, jej budowa i bieg, pory roku.

  Ziemia, jej budowa i bieg, pory roku. $ 1. Budowa ziemi. Ziemia przedstawia się przybliżenie w postaci elipsoidy o średnicy równikowej 12 756,4 kilometrów i o średnicy biegu­ nowej 12 713,6 kilometrów. Średnica zatem równikowa przewyż­ sza średnicę biegunową o 43 kilometry; ziemia więc jest spła­ szczoną: spłaszczenie wyraża się liczbą 1/300. Powierzchnia całko­ wita zawiera 510 000 000 kilometrów kwadratowych; 365 000 000 kim. jest pokryte oceanem, 145 000 000 skorupą stałą. Śre­ dnia gęstość ziemi w stosunku do gęstości wody wynosi 5,5. O stanie wnętrza ziemi mówią nam dwa rodzaje zjawisk: 1) zjawiska wulkaniczne; 2) przyrost temperatury w miarę jak zagłębiamy się we wnętrze ziemi. Zjawiska wulkaniczne najłatwiej wyjaśnić się dają, kiedy założymy, że wnętrze ziemi jest wypełnione masą płynną, która podczas wybuchów wypływa na zewnątrz w postaci lawy. Przyrost temperatury wraz z zagłębianiem się we wnętrze ziemi daje się obserwować powszechnie na całej powierzchni ziemi, nie wyłąc

Pory roku meteorologiczne

  Pory roku meteorologiczne. Z punktu widzenia astronomicznego rok dzieli się na pory roku, poczynające się w chwilach przejścia ziemi przez punkty stanowisk i równonocy; a więc wiosnę mamy 21 marca, lato 22 czerwca, jesień 23 września, wreszcie zimę 22 grudnia. Z punktu widzenia meteorologicznego rok również dzieli­my na pory różniące się zazwyczaj stanem atmosfery (tempera­turą powietrza, zachmurzeniem, ilością opadów i t. p.). Zresztą na ogół te pory niezupełnie ściśle odpowiadają porom astrono­micznym. Przyczyny meteorologicznych pór roku zależą w zupełności od zmian w ciągu roku kierunku osi ziemskiej względem pro­mieni słonecznych, Przyczyny te są następujące: 1. Nierówność dni i nocy. Jest rzeczą oczywistą, że im dłużej słońce bawi nad pozio­mem, tern więcej daje ciepła i tern wyżej podnosi temperaturę. 2. Nie jednakie pochylenie promieni słońca w różnych po­rach roku. Wpływ pochylenia promieni oddziaływa według dwóch praw znanych w fizyce pod nazwą prawa dostawy (cosinus) pochy

Skład powietrza atmosferycznego.

  Skład powietrza atmosferycznego. Powietrze atmosferyczne jest, jak wiadomo, mieszaniną na­ der złożoną. Składowe części można podzielić na dwie grupy na grupę gazów i na pyły. $ 1. Gazy powietrza. Gazy te są trojakiego rodzaju: 1. Gazy, których stosunki ilościowe są wybitnie stałe. Na 100 objętości Azot 78.03 Tlen 20.99 Argon 0.94 Wodór 0.01 Neon 0.0015 Hel 0.00015 Krypton 0,00010 2. Gazy stale istniejące w powietrzu, lecz w ilościach zmiennych: Para wodna i bezwodnik węglowy. Ilość bezwodnika węglowego waha się około 3 części na 10000 części powietrza. Ta ilość jest nieco większa po nad lą-dem niż po nad oceanem. Ilość pary wodnej zmienia od 1 czę­ ści na 1000 do 1 na 30 części. Te zmiany mają nader donio­ słe znaczenie w meteorologii. 3. Gazy czasami obecne w powietrzu; ślady niektórych ^azów. Tu należą: ozon, związki amoniakalne, siarczane oraz wę­ glowodory. Według Muntz’a i Aubin’a stosunek wagowy amo­ niaku na szczycie Pic du Midi wyznaczono na 115 miligrama w 100 metrach sześc